Chanh leo còn được gọi là cây chanh dây, mắc mát, lạc tiên hoa tím… là loài cây thân nửa gỗ, sống lâu năm, thân bò leo. Thân trơn nhẵn, tròn, có màu xanh, có nhiều tua cuốn…
Chỉ tiêu năng suất – chất lượng sản phẩm
- Tiêu chuẩn sản xuất: TCCS 01:2011/CGNTIS
- Tỉ lệ đồng đều cây giống : >95%
- Quy trình sản xuất cây giống : Cây được nhân giống vô tính, được chọn lọc kỹ lưỡng, tuân thủ theo quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt, không mang mầm bệnh.
Nguồn gốc
Chi Chanh dây (Passiflora) phân bố rộng ở vùng nhiệt đới thuộc Châu Á, Châu Phi, Châu Mỹ và Châu Úc, nguồn gốc phát xuất của Chi này chưa được xác định.
Loài chanh dây (Passiflora edulis) được xác định có nguồn gốc từ Brazil, Paraguay và miền Bắc Argentina ở Nam Mỹ. Hiện nay loài dây leo có giá trị này được trồng ở vùng nhiệt đới thuộc Châu Mỹ, Châu Phi, Châu Á và Châu Úc.
Đặc tính sinh thái
– Chanh dây là một loài thân nửa gỗ, sống lâu năm lớn nhanh với thân bò leo. Thân tròn và có màu xanh, trơn nhẵn hoặc có lông tơ, dài đến 15m, có nhiều tua cuốn. Các lá hình chân vịt với 3 thùy mọc so le dạng mọc cách, kích thước 6-15cm. Cuống lá dài 2-5 cm, bìa phiến lá có răng cưa nhỏ, tròn đầu. Chúng có 2 tuyến đặc trưng ở gốc của phiến lá trên cuống lá.
– Hoa đơn độc, mọc từ nách lá, đẹp và thơm, đường kính 7,5-10cm với cuống dài 2-5cm. Các hoa của cây chanh dây có 5 cánh màu trắng ánh tím tía. Chúng tạo ra một vành hoa màu trắng xen tía. Mỗi hoa mang 5 nhị đực với 5 chỉ dính nhau thành ống ở đáy và tách rời ở phần mang bao phấn. Hoa được thụ phấn nhờ một số loài côn trùng như ong nghệ sẽ đậu trái, nhưng nếu cây tự thụ phấn thì không có quả.
– Cây chanh dây có dạng qủa mọng nhiều cùi thịt. Quả có kích thước cỡ như quả trứng gà, hình cầu đến bầu dục, khi còn xanh nó có màu xanh lục, khi chín có màu ánh vàng hoặc màu tím sậm. Ở loài chanh dây, các chất nhầy màu vàng xung quanh các hạt của quả có vị ngọt và ăn rất ngon.
– Cây chanh dây sinh trưởng khoẻ, tỉ lệ phân cành nhiều, nhanh, cây không quá kén đất, nhưng tốt nhất là chọn đất thoát nước tốt, không để đọng nước. Đất có thành phần cơ giới nhẹ, độ pH từ 5,5-6. Ở vùng đất bằng phẳng, ấm áp, ẩm ướt, chanh dây phát triển rất tốt.
– Nhiệt độ thích hợp cho cây là từ 16-300C, chanh dây phát triển tốt trong các khu vực nhiều nắng, đặc biệt là cây không chịu được sương muối.
– Chanh dây là loại cây cần độ ẩm cao, lượng nước nhiều và thường xuyên vì vậy cây cần được tưới 2 ngày/lần, nhất là vào mùa khô. Cây được cung cấp đủ nước sẽ ra chồi, ra hoa và đậu quả liên tục, ngược lại nếu thiếu nước cây sẽ rụng hoa, trái hoặc làm trái bị teo lại. Việc cắt tỉa tạo tán nên làm thường xuyên giúp cho cây ra hoa đậu trái được tốt hơn.
Công dụng
Tại một số khu vực, toàn bộ cây chanh dây tươi hay khô đều được sử dụng như là một loại thảo dược làm an thần và điều trị chứng mất ngủ. Ở Châu Âu, lá và thân cây phơi khô, thái nhỏ thường được trộn lẫn với lá chè để uống. Tại Việt Nam, người ta dùng qua chanh dây để làm một loại đồ uống giải khát trong mùa hè.
Chanh dây không những được trồng thành giàn để lấy quả làm thức ăn mà còn dùng để che bóng mát và tạo cảnh quan cho không gian sống
Lợi ích kinh tế – xã hội
– Mỗi ha chanh leo đầu tư khoảng 100 triệu đồng, năng suất đạt từ 80 tấn đến 100 tấn mỗi năm. Cây chanh leo là loại cây dễ trồng, công chăm sóc lại ít chỉ cần tỉa cành, lá để quả nhận được ánh nắng mặt trời và tránh sâu bệnh. Sau khi cây đã leo lên giàn thì cỏ bên dưới không thể mọc được, chỉ việc phun thuốc trừ sâu và thuê công thu hoạch. Cây chanh leo đã chứng minh được hướng đi mới, năng suất và hiệu quả hơn hẳn cà phê và hồ tiêu.
Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây
